Bovenleiding constructies en componenten

De bovenleiding of rijdraad wordt gebruikt voor de elektrische voeding van treinen en trams, waarbij de retourstroom via de rails wordt geleid. Elektrificatie met bovenleiding heeft een aantal voordelen; lage kans op elektrocutie want de draden zijn hoog boven het spoor of de weg gespannen, hogere voedingsspanning mogelijk door de grote afstand tussen de draad en de grond. In Nederland hebben wij 9 type bovenleiding systemen.

Systeem B1: het conventionele bovenleidingsysteem voor 1,5 kV met vast afgespannen draagkabel. De maximumsnelheid is 140 km/h.

Systeem B2: het bovenleidingsysteem voor 1,5 kV maar voorbereid voor 25 kV en met vast afgespannen draagkabel. Is onder andere toegepast op de Utrechtboog.

Systeem B3: een beweegbaar systeem, ook wel bekend als DAB of BAB, geschikt voor 1,5 kV en 160 km/h. Is onder andere toegepast op het baanvak Boxtel – Eindhoven.

Systeem B4: een bovenleidingsysteem dat geschikt is voor 1,5 kV en voor 25 kV is voorbereid; wordt onder andere gebruikt op het baanvak Woerden – Harmelen en Utrecht – Amsterdam Bijlmer. Ook op andere plekken, waar de bovenleiding wordt vernieuwd, zal het B4-systeem toegepast worden. Bij 1,5 kV wordt een extra kabel, die over de koppen van de bovenleidingmasten gaat, gebruikt als versterkingsleiding. Bij ombouw naar 25 kV wisselspanning staat deze kabel in tegenfase met de bovenleiding en dient hij om de elektromagnetische compatibiliteit (EMC) van het 25 kV-systeem te verbeteren. Het systeem heeft een maximumsnelheid van 180 km/h bij 1,5 kV en 200 km/h bij 25 kV.

Systeem B5: dit is alleen geschikt voor 25 kV en heeft een beweegbaar afgespannen draagkabel. Het wordt op de Betuweroute toegepast.

Systeem B6: dit is alleen geschikt voor 25 kV en heeft ook een beweegbaar afgespannen draagkabel. Dit zogeheten ProRail HSL-systeem wordt nog niet toegepast.

Systeem B7: dit is een B4-systeem dat is omgebouwd naar 25 kV.

Systeem B8: dit is alleen geschikt voor 25 kV, heeft een vast afgespannen draagkabel en wordt op de emplacementen van de Betuweroute toegepast. Doordat de kabel vast gespannen is, heeft dit systeem een maximumsnelheid van 100 km/h.

Systeem HSL ZUID: een bovenleidingsysteem ontworpen door Siemens en toegepast op de HSL Zuid. Het heeft een maximumsnelheid van 300 km/h.